De Zijderoute, de belangrijkste verbinding tussen Oost en West.

Eeuwenlang was de Zijderoute de belangrijkste verbinding tussen Oost en West. Vorig jaar reden Hans Go en zijn zus Attie deze legendarische trail naar Xi’an in China op de motor. Een reis van 17.000 kilometer vol ontzagwekkende bergpassen, diepe ravijnen, woeste landschappen en vooral: veel verschillende culturen.

Het plan om de Zijderoute op de motor te rijden ontstaat voor de Bilthovense accountant Hans Go en zijn zus, gynaecoloog Attie uit Rotterdam, al in 2015. Na een bezoek aan een Zijderoute-tentoonstelling in De Hermitage oppert zij: “Waarom doen we dit niet op de motor? Via de A2 en de Balkan naar Turkije, de Kaukasus, Iran, wat ‘-stan-landen’ en dan China. Best overzichtelijk, toch?” Eerst lijkt het hooguit een wild idee. Maar na wat surfen op websites en YouTube luidt de conclusie: doen! Hans: “Het zou een avontuur worden, dat wisten we bij voorbaat, maar zeker niet onmogelijk.” Ergens halverwege de plannenmakerij haken hun twee broers Peter en Paul aan, zij rijden de volgauto. De grootste uitdagingen zijn tijd en geld. De reisgenoten moeten lang vrij nemen, stevig sparen én veel regelen: de juiste motoren, reisbudget, routes, uitrusting, sleutelcursussen, reisdocumenten. Half 2017 hakken ze de knoop door: ze gaan, op 13 april 2018. Dan is het seizoen goed; ná de winter in Tadzjikistan en vóór de zomerhitte op de woestijnroutes in China.

Je hebt een allroad motor en je droomt van een verre reis, maar je durft nog niet op je zware motor op onverharde wegen te rijden? Kijk dan eens naar de cursus VRO Allroad. Deze helpt je op weg om deze droom te verwezenlijken!

Het Europese deel

Grofweg kun je de Zijderoute in drie delen opknippen: van hier tot en met de Kaukasus, van Iran tot en met Kirgizstan, en het deel in China. Alle drie ongeveer even lang maar totaal verschillend. Vanaf Utrecht vertrekken de twee met hun broers via Duitsland en Oostenrijk, door Slovenië, Kroatië, Servië en Bulgarije, naar Turkije. Mooi, maar vooral snelwegen. Het avontuur begint pas echt zodra ze pakweg vier dagen na vertrek in Istanbul over de Bosporus Azië binnenrijden. Hans: “Chaotisch verkeer, afwisselend strak en beroerd asfalt en veel vriendelijke locals, vooral buiten de grote steden.” Via de noordkust van Turkije rijden ze langs de Zwarte Zee en historische steden zoals Unye en Trabzon. In Trabzon, in Oost-Turkije, lekt Hans’ radiateur. Op zoek naar een ‘repairshop’ raken ze verzeild bij de plaatselijke motorclub, die hen na wat aandringen wel wil helpen. “Vooral het verhaal dat we vanuit Holland op weg zijn naar China, vinden ze grappig”, aldus Hans. “Vanwege politieke spanningen tussen Nederland en Turkije reageren ze met: ‘We like you, but we don’t like your country.’ Maar ze helpen wel, gelukkig.”

Armenië

Omdat de grens tussen Turkije en Armenië dicht is, kiezen de Go’s voor een obscure grensovergang met Georgië. Hans: “Die streek is ruig en bergachtig, economisch minder ontwikkeld, maar prachtig.” Armenië is het laatste land op de route met westerse culturen, kerken, eten en drank. In Yerevan is Attie aan de beurt voor serieuze motorpech: een lekkende O-ring in de waterpomp. Die is daar nergens te  krijgen. Crisis. Gelukkig heeft de pensioneigenaar een Armeense vriend in Nederland die bereid is om op en neer te vliegen. Motorrijders komen onderweg vaak behulpzame mensen tegen, dat blijkt maar weer. Als blessing in disguise kunnen ze dankzij dit oponthoud meer van Armenië verkennen: de stad, de genocideherdenking en culturele pareltjes in de buurt, zoals Korg Virap en het Geghard- klooster.

Het mystieke oosten 

Bij Iran begint de woestijn en het mystieke Oosten. Politiek mag de relatie met het westen stroef zijn, de wegen zijn goed en de Iraniërs opvallend vriendelijk. “Automobilisten die ons inhalen zwaaien enthousiast”, lacht Hans. “Maar doordat ze omgedraaid naar ons blijven kijken, snijden ze ons onbedoeld af. We leren snel wat de veiligste manier is om te reageren: vriendelijk terugzwaaien én meteen uitwijken naar rechts.” Iran is een van de oudste bewoonde landen ter wereld; er is dus een overvloed aan cultureel erfgoed: Kashan, Isfahan, Yazd. “Jammer dat de religie hier zo’n zware stempel op de bewoners drukt. Als vrouw moet je een soort boerka aan als je een moskee bezoekt. Ik was mijn zus na een minuut al kwijt”, aldus Hans. In een buurtsuper komen ze aardige mensen tegen, die hen thuis uitnodigen. “Toen de zwarte jurken uit gingen, bleken daar allemaal vrolijke vrouwen onder te zitten. We werden volgestopt met thee, koffie, fruit en vreemde hapjes. Na het afscheid konden we bijna rollend terug naar het hotel.” Bij het verlaten van het land zijn de Iraanse grenswachters wederom beleefd en coöperatief, in tegenstelling tot sommige landen daarvoor en vele landen daarna…

Poppenkast

Zo doen Hans en Attie er vier uur over om het democratische paradijs Turkmenistan in te komen. “Stempels hier, betalen daar, meer papieren, weer betalen”, glimlacht hij achteraf. En: verplicht een gids, die hen vervolgens drie dagen begeleidt. “Eén grote poppenkast, maar wel goede wegen. Tenminste, rond de hoofdstad. Daarbuiten is het een puinhoop.”  Een van de meest wonderlijke fenomenen op hun reis treffen ze hier: stopborden, midden op de snelweg! “Als je niet stopt en niet snel genoeg twee benen op de grond zet, heb je een probleem. Met de politie, én omdat je vrijwel zeker omvalt”, waarschuwt Hans. “Turkmenistan is een prachtig land om snel doorheen te rijden. En jezelf gelukkig te prijzen met je Nederlandse paspoort.” Het volgende land op de route is Oezbekistan, waar religie een minder prominente rol speelt. Dat heeft als voordeel dat je er kunt genieten van cultuur én bier”, blikt hij terug. In de prachtige zijderoutesteden Buchara en Samarkand houden de avonturiers een paar dagen rust. Ze bezoeken eeuwenoude plekken. Hans: “De Zindan-vesting, de Kalon-minaret en de dodenstad Shahri- Zindar zijn fascinerend. Je loopt daar door de geschiedenisboeken!”

Pamir Highway 

Na Oezbekistan houdt het woestijnlandschap op en rijden ze Tadzjikistan in. Via Dushanbe gaat de tocht naar Khorog, het startpunt van de beroemde Pamir Highway. Highway betekent hier niet snelweg maar letterlijk ‘hoge weg’: tussen de 2.000 en 3.000 meter. Ergens daartussenin gaat het toch al belabberde asfalt over in een afwisseling van gravel, zand, modder en heel veel kuilen. Hans: “Dramatisch, maar de omgeving maakt veel goed: adembenemend mooi, met ruige bergwegen langs ravijnen en een wilde rivier, en Afghanistan aan de overkant.” De rit door de Wakhan Vallei is mooi maar uitdagend, met afgronden, bijtende honden en tegemoetkomende vrachtauto’s op smalle paden. Vooral bij regen worden dit glibberpaadjes. Kamperen doen de reisgenoten in kleine dorpjes. “Een avontuur op zich, want niemand spreekt er Engels en ons Tadzjieks is niet bepaald vloeiend.” Het laatste deel van de Pamir Highway loopt via een 4.600 meter hoge pas naar de grens met Kirgizstan, die na een sneeuwperiode net één dag weer open is. Door kou, smeltende sneeuw en spekgladde modder worstelen de twee zich naar beneden. Kirgizistan toont weer een compleet ander landschap: groen en glooiend, mooi asfalt, kuddes loslopende paarden en koeien, en mensen die in yurds wonen: ronde nomadententen. “Ook wij kregen de kans om erin te slapen,” vertelt Hans, “en dat bleek verrassend comfortabel.” Het land is mooi maar arm, en de politie int de belasting zelf, ondervinden de reisgenoten aan den lijve. Hans: “We reden zogenaamd naast elkaar en dat is ‘not allowed’. Dat was niet zo, maar je moet als agent íets verzinnen voor een paar extra dollars.” Zoiets is vooral een kwestie van rustig blijven. “Vanwege de armoede daar voelden we ons soms wandelende portemonnees. Je leven wordt écht bepaald door de plek waar je wieg staat.”

Lessen in nederigheid

China is groot, mystiek en lastig om te bereizen. “Grensovergangen op de Zijderoute zijn examens in geduld en nederigheid”, zegt Hans. De entree in China spant de kroon: pas na drie dagen zijn ze erdoor. “In het gebied heersen politieke spanningen met de Oeigoeren. Toeristen zijn officieel wel welkom, maar de praktijk is anders. Ook hier kregen we verplicht een ‘gids’ mee. Het beperkt je enigszins, maar is wel handig voor de vertalingen. En met vier roadblocks op één dag is dat wel fijn.” Eenmaal binnen krijgen de reizigers de beloning: perfecte woestijnwegen en prachtige culturele hotspots en bezienswaardigheden, zoals het oude Zijderoute-kruispunt Kashgar, Turpan (de warmste stad van China), de grotten en zandduinen van Dunhuang, de tempels van Zhangye… “En dat allemaal bezaaid met boeddha’s en oude bouwwerken”, blikt Hans terug. “Op een gegeven moment reden we zelfs dwars dóór de Chinese Muur!”

Opgelucht en uitgelaten

Na exact 70 dagen en 17.000 km rollen de twee ‘barbaren uit het Westen’ het prachtige Xi’an binnen, ooit de hoofdstad van China en het oostelijke startpunt van de Zijderoute. Hans: “We voelden ons opgelucht, uitgelaten. Van pure blijdschap deden we een vreugdedansje bij het beroemde Terracottaleger. Trots dat we, net als Marco Polo, ongeschonden en zonder beroving en verkeersongelukken door zoveel vreemde landen waren gereden.” Ze vieren het met een biertje en wederom heerlijk lokaal eten. Via een shipping agent regelen ze het transport van de motoren en de auto terug naar Nederland. Zelf nemen ze de trein naar Beijing en het vliegtuig naar Amsterdam.

Paradijselijk

Terug in Nederland duurt het even voordat Hans en Attie weer zijn ‘geland’. “Als je tweeënhalve maand op de motor zit, verandert er onderweg van alles”, zegt Hans. “De wegen, de maaltijden, het landschap, religies, architectuur, mensen, talen, valuta… Eenmaal thuis besef je pas echt wat je allemaal hebt gedaan en meegemaakt – én dat Nederland een paradijselijk land is. Met gratis drinkwater uit de kraan. Waar dingen gewoon werken. Waar je in vrijheid kunt spreken, kunt gaan en staan waar je wilt. Zo’n reis doet wat met je. Je komt als een ander mens terug.”

De Zijderoute

Dé Zijderoute bestaat niet; er zijn vele varianten, maar allemaal lopen ze door het gebied tussen China en Turkije, ten noorden van India en ten zuiden van Rusland. Het is een van de belangrijkste verbindingen in de menselijke geschiedenis. Niet alleen praktisch voor de handel, maar ook cultuur, religies, militairen, uitvindingen, wetenschap, epidemieën, literatuur, zelfs hele volksstammen bewogen zich via deze routes. Het is weer volop actueel met de ‘One Belt One Road’-politiek van China.

Op reis of ‘gewoon’ dagelijks op de motor? Oordoppen zijn een must! Helaas ervaren motorrijders na een lange rit vaak een irritante piep in de oren en een erg vermoeid gevoel. Dit wordt veroorzaakt door het enorme geluidsniveau van windruis onder de helm. Bovendien raak je eerder vermoeid en ben je minder geconcentreerd op het verkeer. Met een lidmaatschap van de KNMV schaf je gehoorbescherming van Alpine aan voor een scherp tarief!

Bekijk deze en vele andere voordelen van het KNMV lidmaatschap hier.