Motoren die overlast veroorzaken en dijkweggetjes die worden gesloten. Er is veel te doen rondom geluidsoverlast door motorrijders. Helaas begrijpt niet iedereen in dit land dat een motorfiets er niet alleen goed uit moet zien, maar dat er ook een prachtig geluid uit hoort te komen!

Als we aan onze gashendel draaien, dan willen we het horen. Sterker nog, we willen het voelen. Het kippenvel moet duimendik op onze huid staan als wij die fiets de sporen geven. Want motorrijden moet je beleven. Als we het over geluid hebben, dan hebben we het over uitlaten en dempers.

De man in Nederland op dit gebied is oud-coureur en uitlaatspecialist bij uitstek Mile Pajic. Diep in de Achterhoek, op een industrieterrein aan de rand van het dorp Gendringen, wordt hard gewerkt. Door de open deur van Pajic R&D zien we een Kawasaki Z900 staan te glimmen op een werkbank. Zonder uitlaat. Een man in een donkerkleurige overall heeft een bocht in zijn handen en polijst hem. Om hem heen staan allemaal bakken met uitlaatonderdelen.

De man pakt een hamer en slaat met enkele forse klappen een koppelstuk in de uitlaat. De demper wordt erop geplaatst en vastgezet. Met enkele schroeven wordt de uitlaat met nieuwe demper weer aan de Z900 bevestigd. Pajic is in zijn element.

“Van mijzelf hoeft dat geluid allemaal niet meer zo”, lacht de vakman. “Ik rij samen met mijn zoon Timo nog tijdens circuitdagen op Assen. Timo vindt dat geluid prachtig, maar ik rij tegenwoordig met een decibelkiller. Als ik aan de gashendel draai, dan geeft dat nog altijd voldoening.

Maar na vijftig jaar windt het me niet meer op. Hoe anders was dat vroeger. Toen wilde ik juist zoveel mogelijk herrie. Ik heb nog steeds passie voor geluid, maar vooral ook voor vermogen. De kunst is om dat zo goed mogelijk te combineren. Het complete pakket moet kloppen.”

Bekijk de video: De Ambachtsman – Mile Pajic

Snelheid

Mile Pajic is een grote naam in de Nederlandse wegracerij. Als kind van Servische ouders groeit hij op op een boerderij in Kroatië. Als zijn vader in 1968 overlijdt, kan zijn moeder het werk niet in haar eentje doen. Twee jaar later vertrekt ze met de 14-jarige Mile naar Den Haag, waar haar zus woont. “Binnen een half jaar zat ik op de LTS en haalde ik mijn diploma. Alles helemaal in het Nederlands”, lacht de inmiddels 64-jarige vakman.

“Mijn Nederlandse vrienden hadden allemaal brommers en motoren en ik natuurlijk ook. Destijds had ik al een passie voor snelheid en techniek. Ik wilde straaljagerpiloot worden, maar ik droeg een bril. Dat ging dus niet door.” In plaats van piloot wordt de jonge Mile automonteur, al kennen we hem in Nederland vooral als motorcoureur.

“Mijn eerste kennismaking met het racen was in 1976 tijdens de Sterrendagen op Zandvoort. Daar mocht je op het circuit rijden. Ik ging daar met drie vrienden naartoe. Niets geregeld natuurlijk, wisten wij veel. We mochten de baan niet op. Ik heb de motor omgedraaid en ben via de ingang van de pits naar buiten gereden. Pas na drie rondjes lukte het ze om me van het circuit te krijgen.”

Een jaar later begint zijn carrière als wegracer op een Suzuki T350 in het NK. Zeven jaar later volgt zijn grote doorbraak. Uit het niets wint de Nederlandse Joegoslaaf een WK-wedstrijd in de Formule 1-klasse, tegenwoordig de Superbikes, op het circuit van Zolder.

Pajic gniffelt als hij aan levende legende Carl Fogerty terugdenkt na afloop van die race. “Die zei: ‘Who the hell is Mile Pajic?’ Ik kwam helemaal uit het niets.” Zijn talent blijft niet onopgemerkt. Na de dood van Jack Middelburg mag hij twee seizoenen op zijn Honda RS500 meedoen in het WK 500cc. Zes WK-punten weet Pajic te veroveren. “Maar het was het niet voor mij. We hadden onvoldoende budget en geen goede motor. Na twee jaar hield ik het voor gezien. We reden achteraan, het had geen zin.”

Vervolgens volgt er een lange carriere in allerlei klasses en met verschillende titels. Een carriere die met een woord kan worden beschreven: passie. En die passie stopt hij tegenwoordig in uitlaten en het afstellen van motoren.

Geluid is beleving

“Motorrijden is een hobby, een beleving. Geluid is daarbij heel belangrijk”, is Pajic stellig. “Hoor je niets, dan is de beleving minder.” Al die klachten die motorrijders vanwege het geluid krijgen, houden de uitlaatspecialist bezig. “Dit is een probleem voor het motorrijden. Ik ben bang dat er de komende jaren veel gaat gebeuren op het gebied van geluid, bang dat de eisen strenger worden.”

Lees ook: Waar moet je rekening mee houden als je een nieuwe uitlaat koopt?

Het lijkt misschien een beetje vreemd, maar de vakman heeft eigenlijk ook wel begrip voor die klagende mensen. “Die klachten gaan vooral over motorrijders die rijden zonder demper. Eigenlijk snap ik dat wel. Het is natuurlijk irritant als je op zondagochtend op je balkon of in de tuin zit en je hebt niets met dat geluid. En elke keer als er weer een groepje motorrijders aan komt, dan gaat dat gas weer open.

“Het grootste probleem is denk ik dat motorrijders kuddedieren zijn. Als je met drie, vier of vijf man samen optrekt, dan maakt dat ook veel te veel herrie. Ook al zijn de motoren nog zo stil, vijf is te veel. Ik begrijp dat het leuk is om in een groep te rijden, maar bij te grote groepen is het geluid niet meer te doen. Zelf woon ik onderaan een bult. Je kunt wel nagaan wat motorrijders daar doen als ze naar boven rijden.”

250 dempers

Niet rijden in grote groepen, iets voorzichtiger aan het gas draaien en een uitlaat met een goede demper die zorgt dat het aantal decibel aan geluid dat wordt uitgestoten binnen de marges blijft – er zijn mogelijkheden genoeg om tegemoet te komen aan de klagers.

Voor een stillere uitlaat ben je bij Pajic R&D aan het juiste adres. Achter een glazen deur aan de zijkant van het bedrijfspand bevindt zich de showroom. In de stellingen die tegen de wanden aan staan, liggen zo’n 250 dempers. “Als een motorrijder hier naartoe komt, dan heeft hij al een idee in zijn hoofd wat voor demper hij wil hebben. Vervolgens gaan we bekijken hoe het er op zijn motorfiets uit ziet en kunnen we het geluid ook direct testen.”

Pajic hoef je niets meer over geluid en uitlaten uit te leggen. Als coureur komt hij bij sponsor Laser voor een nieuwe uitlaat. Als zij hem handig bezig zien met de uitlaat, krijgt hij spontaan een baan aangeboden. Daarna werkt hij nog voor BSM uitlaten en wordt hij chef werkplaats bij Vos Oss. In 1997 begint hij zijn eigen raceteam en van daaruit rolt hij langzaam opnieuw in de uitlaten, dit keer voor zichzelf.

Gelukkig met minder geluid

Niet alle mensen die bij Pajic komen, willen meer geluid hebben. “Zeker niet”, zegt de uitlaatspecialist. “Je hebt motorrijders, zeker de mensen die langere afstanden rijden, die last hebben van het geluid onder de helm. Laatst kreeg ik nog een telefoontje van een man met de vraag of ik zijn motor stiller kon maken. Volgens die man was dat niet mogelijk. Hij had al contact gehad met verschillende bedrijven, maar niemand kon hem helpen.”

Op de werkbank in Gendringen is het geen probleem. Eerst wordt het vermogen en het geluid getest. Vervolgens komt de slijptol tevoorschijn en binnen een vloek en een zucht is de uitlaat verdwenen. “Ik heb er een andere demper opgezet. We hebben hem opnieuw op de testbank gezet. Zijn motor maakte zo’n vijf decibel minder geluid en het vermogen was nog steeds hetzelfde. Die man hoeft daardoor niet meer met gezoem in zijn helm rond te rijden. “Weet je, als ik een stillere demper op een uitlaat zet en de motor vervolgens vijf decibel minder hard klinkt maar nog wel dat mooie geluid heeft, dan voel ik trots. Dat hebben wij hier in de werkplaats maar mooi even uitgevonden. De klant blij en ik blij. Daarom doe ik dit werk met zoveel plezier.”

Maar wat is nu het mooiste geluid? Daar hoeft Pajic niet lang over na te denken. “Dat is voor mij het zware geluid van de Ducati Panicale. Een V4-blok geeft een prachtig geluid. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor een Honda of een Aprilia. Dat zware geroffel. Heerlijk! Het voordeel van V4-motoren is dat ze meer geluid mogen maken dan de gemiddelde motorfiets. Die diepere tonen kunnen mensen beter verdragen. Als ik bij zo’n motor aan de gashendel draai, dan denk ik nog altijd: wat gaaf!”