“Als je niet uitkijkt, zitten we vanavond nog steeds te ouwehoeren over motoren.” Museumeigenaar Koos Smits van De Oude Tweewieler waarschuwt al gelijk. Een groot deel van zijn leven staat in het teken van tweewielers en dus kan hij ook uren praten over zijn favoriete onderwerp. Al op vroege leeftijd raakt Smits geïnteresseerd in motoren, een avontuur dat eigenlijk begon met het verbouwen van zijn damesfiets.
“Ik was een jaar of negen en mijn buurjongen had een bromfiets van Vichy. Die stond achterin de schuur en ik weet nog goed dat ik met een duimstok ging meten of dat balhoofd ook op mijn fiets paste. Zonder te vragen schroefde ik die voorvork eruit en zette ‘m in mijn fiets. Daarna haalde ik ook nog een groot stuur van een oude transportfiets. Later heb ik mijn fiets weer geruild met een maatje van me, voor een Solex.”
Een paar jaar later richt Koos, samen met enkele vrienden, een crossclubje op. Door al op vroege leeftijd bezig te zijn met brommers komt hij – haast onvermijdelijk – ook in aanraking met de politie. “Ging ik samen met een maatje van me naar de bios in Bilthoven. Uiteraard op de brommer, maar ik was slechts dertien jaar oud. Op het moment dat we onze woonplaats Maartensdijk bereikten, werd ik gepakt. Mijn Batavus werd in beslag genomen. Jammer, want het was echt een mooi exemplaar. Helaas heb ik die nooit meer teruggekregen.”
Het is niet de enige keer dat Koos Smits in de problemen raakt. Ook als hij net 18 is, werkt hij zichzelf goed in de nesten: “Toen moest ik voor het gerecht verschijnen. Mijn vader ging mee, ook al wilde hij dat vooraf eigenlijk niet. ‘Je hebt dit zelf veroorzaakt’, gaf hij aan. Ook de rechter was niet al te blij met me. Ik was recalcitrant en luisterde toch niet.
En ja, daar kon ik ‘m geen ongelijk in geven. Uiteindelijk kreeg ik een boete van een tientje voor het feit dat ik geen rijbewijs had. Daar bovenop kwam nog een tientje voor het ontbreken van een kenteken. ‘Kom ik nog goed weg’, dacht ik. Nog een jaar proeftijd, ook dat was niet zo’n ramp. Maar daarna kwam het: mijn Kreidler werd verbeurd verklaard. Daar had die rechter me wel goed mee te pakken, want dat ding liep echt hard. Daar was ik goed zuur van.”
Lees ook: De parels van Nederland – het Gilera Museum
Gelukkig weet Smits al rap weer een Kreidler in elkaar te sleutelen, aangezien hij enorm veel onderdelen van het merk heeft. “Die verkocht ik al vrij snel aan een maatje, waardoor ik 650 gulden had. Van dat geld kocht ik mijn eerste motor. Een BSA A7, zo’n 500 twin”, weet de eigenaar van museum De Oude Tweewieler zich nog goed te herinneren. “Daarvoor had ik trouwens ook wel motoren in mijn bezit, maar die liepen allemaal niet. Die BSA was mijn eerste motorfiets die daadwerkelijk reed.”
Doordat Koos over de nodige technische vaardigheden beschikt, knapt hij veel motoren op. Motorfietsen kan hij in die tijd voor weinig krijgen en hierdoor groeit al snel het aantal exemplaren dat de Maartensdijker heeft staan. Als zijn vader in 1976 ernstig ziek wordt, gooit Smits echter het roer om. “Ineens dacht ik, waar ben ik eigenlijk mee bezig? Ik had op dat moment zo’n dertig Engelse motoren staan, maar allemaal stuk en kapot. Zodoende besloot ik om de meeste exemplaren van de hand te doen en beloofde mezelf om ieder jaar iets leuks te kopen. Dat zou ik dan verzamelen, zeg maar.”
Smits richt zich daarbij op oudere motoren, het liefst vooroorlogs. Zodoende komt hij uiteindelijk in het bezit van onder meer een Humber uit 1903. Het is nog altijd de oudste Engelse motorfiets die in Nederland rondrijdt. Een ander prachtexemplaar die hij weet te bemachtigen, is een Henderson 1.300cc viercilinder. Helaas blijken beide motoren niet meer in museum De Oude Tweewieler te staan. Dat is te danken aan een scheiding: “Zij eiste gelijk de helft van alles, dus ook wat betreft de motoren. Daardoor ben ik veel kwijtgeraakt, waaronder dus ook die twee. Die machines kan ik nu niet meer betalen, al zou ik het nog zo graag willen. Vooral die Henderson mis ik nog steeds.”
Ondanks deze zwarte bladzijde in het leven van Koos Smits, blijft de motorfiets een belangrijke rol spelen. Tien jaar na de scheiding besluit hij zelfs om een museum te beginnen, gericht op vooroorlogse motoren. Naast zijn woning tovert hij de diepe garage om tot een plek waar de collectie uitgestald kan worden. Met uiteraard het behoud van een werkruimte om de nodige motorfietsen op te knappen. “Dat is wel een eis voor me. De motoren hoeven echt niet spik en span te zijn, maar ze moeten wel functioneren.” Hoewel de ruimte in het museum beperkt is, heeft Smits een uiterst fraaie collectie binnen staan. “Ik beschik over een stuk of twaalf, dertien motoren. Niet heel veel, maar elke motor heeft wel zo z’n eigen verhaal. De historie die eromheen hangt, dat vind ik juist mooi.”
Doordat Koos al een tijdje met pensioen is, kan hij veel tijd aan zijn motoren besteden. Verveling komt dan ook niet in zijn woordenboek voor. “Ik ben altijd bezig. In mijn werkruimte kan ik me prima vermaken, maar ik trek er ook nog geregeld opuit op één van mijn motoren. Ik rijd nog regelmatig een rit mee van de VMC (Veteraan Motoren Club).” Daarnaast ontvangt Smits uiteraard de nodige bezoekers in zijn museum, al is het de laatste tijd door het coronavirus een stuk stiller.
“Zo leuk om gasten te ontvangen en te zien dat ze genieten van mijn collectie. Het levert ook altijd mooie momenten op. Zo vergeet ik bijvoorbeeld nooit meer dat de Sparta-club ooit bij me is geweest. Dat waren allemaal van die tweetakten. Het was geweldig toen ze hier met z’n allen weer vertrokken. De straat stond helemaal blauw. Alleen de loodgieter in mijn straat was er niet heel blij mee. Maar ach, daar heb ik op zo’n moment maling aan.”
Zodra de musea weer open mogen, is uiteraard ook museum De Oude Tweewieler te bezoeken. Je vindt de fraaie collectie van klassieke motoren en gerelateerde memorabilia aan de Doctor J.J.F. Steijlingweg 10 in Maartensdijk. Op afspraak is het mogelijk om dit te komen bekijken. Contact zoeken met Koos Smits kan via onderstaande gegevens.
Mobiel: 06-27 18 70 24
Mail: info@stichtingdeoudetweewieler.nl
Website: www.stichtingdeoudetweewieler.nl
Goedemorgen Koos ,wat een mooi verhaal,en wat een geweldige mooie collectie, kom graag eens een afspraak maken ,ben zelf in het bezit van eeen FN M86 jaar1939 50 jaar in mijn bezit .tot horen
Hallo Willem, je bent van harte welkom en je hebt een prachtige motor de M 86
Motorgroeten, Koos
Hoi Koos, we kennen elkaar al jaren van de fietsen. Later zijn bij mij de motoren er bij gekomen. De laatst is nu een Triumph CN uit 1930. Hij komt in november. Graag wil ik nog eens met je praten over de oude motorfiets en handige tips van een kenner zoals jij bent. Ik meld me als de Triumph hier op stal staat. Hartelijke groeten, Michiel Röben
Hallo Koos,
Bedankt voor de gastvrije ontvangst en de mooie verhalen vorige week. We hebben ervan genoten. De speldjes zijn inmiddels uitgezocht, die komen jouw kant op.
Hartelijke groet,
Jos en Linda