Al twintig jaar bouwt Ad Donkers van LBS Zijspantechniek oerdegelijke en perfect sturende zijspancombinaties. Een niche binnen de motorfietsmarkt, maar daardoor niet minder technisch. Integendeel: “als ik iets anders zou gaan doen, zal dat nooit zo breed worden als dit.”

De werkplaats van LBS Zijspantechniek is verstopt in een onopvallend hoekje van het bedrijventerrein in het Noord-Brabantse Elsendorp. Links voor de ingang is een overkapping opgetrokken waar vier zijspancombinaties staan. Op één Triumph Trophy na zijn het allemaal BMW’s.

Via de blauwe voordeur komen we bij de balie te staan in een kleine ruimte waar klanten ontvangen worden aan een lange tafel. Overal hangen foto’s en posters van zijspannen. Door de brede ruiten heb je direct zicht op de werkplaats, waar twee bruggen staan. Op de ene staat een BMW R 1250 R, op de ander een BMW R 18.

“Het is toeval dat er zoveel BMW’s staan hoor,” verzekert Ad ons, “al werken we wel erg veel aan BMW’s. Dat is niet voor niets: het is het bestverkopende motormerk in Nederland, maar mensen die een nieuwe zijspancombinatie laten bouwen hebben meestal ook wel wat te besteden. Dat zie je terug in de modellen die zij kiezen om te laten aanpassen naar hun wensen.”

Worstelen

De R 18 cruiser heeft aan zijn rechterflank een stalen buizenframe zitten, dat deels via een ketting in een katrol is opgetakeld tot borsthoogte. Een nieuwe, dikke as door het voorwiel heen met daaraan een dikke buis en flens die de voorvork en het frame waarop het zijspan komt verbindt. Op verschillende plekken lijken er bevestigingspunten te zitten die nog bijgesteld of omgedraaid kunnen worden.

Ingewikkeld werk als je eraan gewend bent dat een motorfiets op snelheid stuurt door te kantelen. “De bediening is hetzelfde, met de knoppen, het stuur, de gashendel en de remmen. Daar vergissen mensen zich wel eens in. Maar een modern zijspan is heel makkelijk goed te besturen”, vertelt Ad als hij uitlegt dat je in feite altijd tegen het zijspan aan het strijden bent.

“Sturen doe je grotendeels met je gas en rem. Geef je gas dan ga je naar rechts. Dat komt omdat de aandrijving van de motor links van de hele combinatie zit en het zijspan dus als het ware voorbij rijdt.” Naar links doe je dan ook door de motorfiets te vertragen. Ad: “Dat door je voor- en/of achterrem te gebruiken, maar afremmen op de motor door het gas dicht te draaien kan ook.”

Bekijk ook: Video: De Ambachtsman – Ad Donkers

Met een beetje oefenen kun je al snel leuk op pad. “Je moet zeker net zo goed opletten als in het begin dat je motorrijdt op een solomotor. Alleen dat stukje vergeten de mensen vaak. Dat je heel goed weet hoe je een motor zonder zijspan door een bocht krijgt wil niet zeggen dat je dat ook kunt met een ‘bak’ eraan vast.”

Een demonstratie van hoe makkelijk een zijspancombinatie rijdt, geeft Ad met zijn eigen BMW R 1200 GS met daaraan een golden oldie: een nieuwerwetse ‘klomp’. Terwijl de motor in rondjes op het binnenterrein stationair rondtokkelt, stapt hij bij zichzelf in het zijspan om met een simpel dotje gas de motor te besturen. Daarna stapt hij weer op de motor en zorgt met een scherpe rechterbocht en wat gas dat het zijspanwiel het luchtruim kiest. Nog net geen twee vingers in de neus.

Het ambacht

“Ik zie mijzelf als een ambachtelijk mens die van alle facetten van de techniek houdt. En in de zijspannen kan ik wat dat betreft mijn ei kwijt.” Ad vertelt het met een grijns op zijn gezicht als we hem interviewen middenin zijn werkplaats. De passie voor zijn vak spat ervan af. “Het is een zeer divers vak. De constructie van het frame is volledig anders dan de werkzaamheden die erbij komen kijken om de polysterbak te monteren en het geheel uit te lijnen. Iedere dag is anders wat dat betreft.”

Op de vraag wat het precies is wat een zijspancombinatie van LBS Zijspantechniek anders of beter maakt dan andere zijspancombinaties, antwoordt Ad: “Dat is lastig te duiden. Het is de totale productie denk ik. Zoals wij dit doen kan niemand het ons nadoen. Dat is een kwestie van ervaring en kunde. De manier waarop wij een frame bouwen is misschien een mooi detail om daarvoor aan te halen.

Door de jaren heen hebben we geleerd hoe je de sterkste verbinding tussen frame en motor maakt die alsnog makkelijk aan te passen is om de afstelling van de besturing zo strak mogelijk te krijgen.” Dat beaamt Tijmen Roerdink, de tweede techneut die in de werkplaats van LBS te vinden is. Tijmen kwam bij Ad binnen als klant, maar zegde eind 2022 zijn baan op om fulltime met zijspannen aan de slag te gaan.

“Ik ben erg technisch aangelegd, maar ik moet nog een boel leren. Wat ik al wel weet, is dat iedere millimeter zijn verhaal heeft bij zo’n zijspancombinatie. Zet je een bout een millimeter hoger of lager, dan kan dat voor de besturing merkbare gevolgen hebben.” Over alles is jarenlang nagedacht. Neem bijvoorbeeld de bevestigingsplaatjes die met meerdere boorgaten op verschillende plekken op meerdere manieren gedraaid of gekanteld kunnen worden om de afstelling perfect te krijgen. Een duurzame, snelle manier om te werken.

Van heinde en verre

Wanneer we net goed en wel begonnen zijn met het interview klinkt er wat geluid vanachter de grote roldeur. Twee Franstalige Belgen zijn vanaf Luik afgereisd om onderdelen en advies in te komen slaan bij Ad. Ad: “Zover dat de tijdschriften verspreid werden, van zover onze klanten kwamen. Met het internet is dat allemaal global geworden. Ik heb zelfs een distributeur van LBS-zijspannen in de Verenigde Staten zitten.

Die geel-rode BMW is van een Amerikaans stel dat een wereldreis aan het maken is. Die staat hier nu voor wat aanpassingen. Vroeger moesten we het hebben van de tijdschriften.” Op de kentekenplaat staat in dikke rode letters ‘Washington’ met daarbij een icoontje van iemand in een rolstoel. “Ja, meneer heeft een beperking aan zijn been. Kijk maar hier, bij de schakelpook, daar hebben we een hak-teenmechanisme opgezet, zodat meneer nog gewoon kan schakelen.” Ad wijst naar een dubbele schakelpook met een koppelstuk waarmee het af- én opschakelen met een tik naar beneden gedaan kan worden.

Zijspanrijden is namelijk meer dan alleen veel spullen mee kunnen nemen. Ad: “Het is voor veel mensen, die door ouderdom niet meer goed te been zijn of een lichamelijke beperking oplopen, een middel om nog te kunnen blijven motorrijden.” Heropstappers, mensen op leeftijd die van hun kinderen een zijspan aan hun motor moeten zetten om nog te kunnen blijven rijden; een zijspan is een mooi middel om het motorrijden te kunnen blijven beleven.

De zijspanwereld

Of de zijspanwereld krimpt? Ad: “Dat vind ik moeilijk te zeggen. Het gaat in vlagen. Soms is er ineens een opleving, dan weer is het wat stiller.” Zelf is Ad jaren geleden bij toeval in de wereld van de zijspannen gerold. “Ik had interesse voor de techniek en van het een kwam het ander. Twintig jaar geleden heb ik met mijn compagnon een Frans zijspanmodel overgenomen, het model ‘boxer’. Daarna ging het hard.

Het mooiste aan dit vak vind ik nog steeds dat moment dat een klant binnenkomt en het eindproduct waar je zo hard aan gewerkt hebt voor de eerste keer ziet. Of als je na een tijdje zo’n zijspan nog eens de dijk op ziet rijden. Ja, dan denk ik wel eens van ‘wow’. Dat zijn de momenten waarvoor je het doet.” Een glimp van dat gevoel zien we bij Ad als hij toekijkt hoe Tijmen een klein stukje rijdt met een prachtige zwart-rode Moto Guzzi Eldorado met zijspan. “Ja kijk, dit is de eerste keer dat ik hem hier op het binnenterrein zie rijden met een zijspan. Dat gaat alleen maar makkelijker worden voor hem!”

Hoewel er veel werk in het produceren van een zijspancombinatie gaat, ziet Ad het niet als werk. “Ik zeg wel eens dat ik twintig jaar geleden gestopt ben met werken en ik nu een betaalde hobby heb.”

Na al die weelde geïnspireerd geraakt om zelf te beginnen met zijspanrijden? We vroegen Ad om zijn vier beste tips om jou als beginner op weg te helpen!

4 tips om te gaan rijden met een zijspan